زیات امام حسین (ع)، یکی از پرفضیلت‌ترین زیارت‌‌ها به شمار می‌رود و نزد ائمه و بزرگان شیعه بسیار سفارش شده است؛ زیارت حرم نورانی امامی که هر ساله جمعیت عظیمی را به گرد خود جمع می‌کند. در این مطلب، دربارهٔ آداب زیارتی حرم امام حسین (ع) خواهیم گفت؛ و زیارت‌‌نامه‌ها و سفارش بزرگان در خصوص زیارت حرم ایشان را شرح خواهیم داد و اعمال زیارتی کربلا را مشخص خواهیم کرد. در این میان بسیاری از افراد در قالب تور زیارتی کربلا، عازم این سرزمین می‌شوند و عده‌ای نیز به‌صورت فردی و بدون تور، به کربلا مشرف می‌شوند.
آداب و اعمال زیارت حرم امام حسین (ع) در کربلا
پیش از عزیمت به حرم امام حسین (ع) و زیارت آن حضرت، لازم است انسان با معرفت و حضور قلب به حرم ایشان مشرف شود؛ اعمال و خواسته‌هایش را به یادآورد و شوق رسیدن به معشوق را در دل داشته باشد. این‌ها آداب باطنی بود که قبل و در هنگام عزیمت به حرم سیدالشهداء، باید رعایت کرد.
از آداب ظاهری زیارت امام حسین می‌توان به گرفتن غسل زیارت پیش از تشرف، پوشیدن لباس‌های پاکیزه، سکوت، آرامش و وقار حین زیارت و گرفتن اذن دخول اشاره کرد.
بهترین زمان زیارت امام حسین (ع)
در تمامی ایام، زیارت کربلا و حرم امام حسین (ع) فضیلت دارد؛ اما در بعضی از روزها، مثل روز عرفه، روز عاشورا، نیمه شعبان، ماه رجب، عید فطر و اربعین بیشتر توصیه شده است. همچنین ادعیه‌های مختلفی را به‌عنوان اعمال زیارتی کربلا می‌توان مطالعه کرد که در ادامه بیشتر در این باره خواهیم گفت.
در حرم امام حسین چه دعایی بخوانیم؟
یکی از سوالات متدوال زائران هنگام زیارت حرم امام حسین (ع) این است که در این حرم چه دعاهایی بخوانیم؟ زیارت عاشورا، زیارت جامعه کبیره، زیارت وارث ازجمله دعاهایی هستند که خواندن آن در حرم امام حسین، توصیه شده است. البته دعاهای دیگری هم بسته به ایام مناسبی سال توصیه شده است که در ادامه این مطلب بیشتر با آنها آشنا خواهید شد.
آنچه در این میان اهمیت دارد، لذت بردن از فضای معنوی، برکات و فضیلت‌های بسیار زیاد، زیارت حرم امام حسین است. از این رو، خواندن دعاهایی که حس‌وحال معنوی بیشتری به شما می‌دهد و با آن مأنوس هستید، ارزشمند خواهد بود.
زیارت امام حسین در روز عاشورا؛ زیارت ناحیه مقدسه
یکی از روز‌هایی که حضور در کربلا و زیارت امام حسین (ع) بسیار سفارش شده است، روز عاشوراست؛ به‌طوری‌که در احادیث از امام صادق (ع) نقل شده است که هرکس در شب عاشورا یا روز آن، به زیارت امام حسین (ع) برود، مانند کسی است که در رکاب آن حضرت جنگیده است.
زیارتنامه‌ای برای این روز در مفاتیح الجنان آمده است؛ این زیارت منسوب به حضرت مهدی (ع) است که از طریق نواب اربعهٔ ایشان، به دست مردم رسیده است. در این زیارتنامه، ابتدا با سلام بر پیامبر اکرم (ع) و ائمه شروع میشود؛ در ادامه به امام حسین (ع) و یارانش، سلام می‌فرستیم؛ همچنین در این زیارتنامه شرحی از رفتار و کردار امام، زمینه‌های قیام آن حضرت و نحوهٔ شهادت ایشان دیده میشود؛ درنهایت نیز با ذکر توسل به ائمه پایان می‌یابد.
زیارت امام حسین در روز عرفه
روز عرفه یکی از روز‌های پرفضیلت و بابرکت سال است که زیارت امام حسین (ع) در آن برابر هزار حج عمره و واجب شمر‌ده شده است. از این رو، روایت از امام صادق (ع) آمده است که «هر مؤمنی که در روزی غیر از عید، به زیارت قبر امام حسین (ع) برود، ثوابی معادل ۲۰ حج عمره و ۲۰ حج تمتع به‌همراه ۲۰ جهاد در پیامبر (ص) یا امام عادل برای او نوشته میشود؛ هر مؤمنی که در روز عید به زیارت آن حضرت مشرف شود، برای او، ثواب ۱۰۰ حج عمره و ۱۰۰ حج تمتع به‌همراه ۱۰۰ جهاد در رکاب پیامبر (ص) یا امام عادل برایش لحاظ میشود؛ اما کسی که در روز عرفه با معرفت به خدا به زیارت سیدالشهداء برود، ثواب ۱هزار عمره و ۱هزار حج واجب و ۱هزار جهاد در رکاب پیامبر (ص) یا امام عادل برایش نوشته میشود.
دعای امام حسین (ع) در روز عرفه که به دعای عرفه مشهور است، یکی از زیباترین دعاهاست که در این روز خوانده میشود؛ مناجات و دعا در این روز، بسیار توصیه شده و فضیلت دعا در این روز را معادل شب قدر دانسته‌اند و تقدیر یک سال آینده انسان رقم می‌خورد.
فضلیت زیارت امام حسین در ماه رجب و شعبان
امام صادق (ع) فرمودند که هر کس امام حسین (ع) را در روز اول ماه رجب زیارت کند، خداوند او را می‌آمرزد. همچنین از امام رضا (ع)، دربارهٔ بهترین زمان زیارت جدش حسین (ع) پرسیدند و ایشان فرمودند: در نیمهٔ رجب و نیمهٔ شعبان. از شیخ مفید و سید به طاووس نقل است که زیارت امام حسین را در ۶ وقت دانسته‌اند؛ شب و روز اول رجب؛ شب و روز نیمهٔ رجب؛ دعا و اذن دخولی نیز در هنگام زیارت ایشان در این ماه در مفاتیح الجنان آمده است که ابتدا با صد مرتبه «الله‌اکبر» آغاز شده و سپس با سلام‌ها بر ائمه بزرگوار که در دعای عرفه آمده است، ادامه پیدا می‌کند.
زیارت امام حسین در ماه رمضان؛ عید فطر و قربان
از اعمال زیارتی کربلا، زیارت امام حسین در شب اول ماه رمضان، نیمه رمضان، آخر رمضان و شب‌های قدر است که فضیلت بسیاری دارد؛ به‌طوری‌که امام صادق (ع)، در احادیث متعدد به فضیلت زیارت آن حضرت در ماه رمضان اشاره کرده است؛ یکی از این احادیث این‌گونه است که منادی از آسمان هفتم ندا می‌کند که هر کس در شب قدر به زیارت امام حسین (ع) مشرف شود، خداوند او را می‌آمرزد. یا در حدیثی دیگر، فضیلت زیارت امام حسین را در این شب و در عید فطر و عید قربان قرار داده‌اند.
زیارت عاشورا
زیارت عاشورا، دعایی پرفضیلت و پرمفهوم است که در آن مضامین ارزشمندی در باب تولی و تبری و اعلام برائت از دشمنانی است که حجت‌های خدا را در روی زمین هستند. همچنین مواضع فکری شیعه در این دعا مشخص میشود. فضیلت این زیارت، به‌قدری است که یکی از بزرگان، در دههٔ اول محرم، هر روز زیارت عاشورا قرائت می‌کرده است؛ پس از مرگش به خواب فرزندش می‌آید و افسوس می‌خورد که چرا در تمام ایام سال، توفیق خواندن این زیارت را کسب نکرده است.
از دیگر آثار خواندن زیارت امام حسین (ع)، افزایش طول عمر، رفع گرفتاری و شفای درد و مریضی‌ها، برخورداری از ثروت در عالم بزرخ، ارتباط با عالم معنا اشاره کرد. در مفاتیح‌الجنان (بعد از دعای علقمه و پیش از زیارت جامعه کبیره) نیز آمده است که حضرت مهدی (عج) فرموده‌اند که چرا زیارت عاشورا نمی‌خوانید!
بهترین زمان خواندن زیارت عاشورا در طول روز، ابتدای هر روز صبح است. البته این دعا، هر زمان که خوانده شود، فضیلت بسیاری دارد؛ چه در کربلا و چه در آرزوی آن؛ چه در عاشورا و چه در روزی غیر از آن.
زیارت جامعه کبیره
زیارتی پر از مفاهیم عمیق جهت امام‌شناسی است که از امام هادی نقی (ع) نقل شده است. این دعا، دارای مضامینی عمیق است که در آن با جایگاه امامان معصوم (ع) و ویژگی‌های آنها آشنا شده و مؤمنان با وظایف خود در قبال امام حاضر آشنا می‌شوند.
یکی از اعمال زیارتی کربلا و نجف که می‌توانید در زیارت خود، از آن بهره‌مند شوید، همین زیارت است. زیارتی که علاوه‌بر شناخت امامان، نکات ارزنده‌ای درخصوص عصر غیبت و مباحث مربوط به ظهور حجت خدا را در خود جای داده است.
زیارت وارث
زیارتی که امام صادق (ع) به صفوان آموزش داد و ازجمله زیارت‌های امام حسین (ع) به شمار می‌آید. خواندن این زیارت، در روز عاشورا بساری توصیه شده است. زیارتی که پر از مفاهیم عمیق معنوی است و ابتدای آن، امام حسین (ع) را با وارث حضرت ابراهیم (ص)، حضرت موسی (ع) و حضرت محمد (ص) معرفی می‌کند.
زیارت اربعین حسین (ع)
زیارت اربعین در روایات معتددی از امامان معصوم به آن پرداخته شده است و توصیه به بر پا داشتن عزای امام حسین (ع) در هر شرایطی شده است. به‌عنوان مثال، حدیثی از امام حسن عسکری (ع) نقل شده است که یکی از ۵ نشانهٔ مومن را، زیارت اربعین می‌شرمند. امروزه، زیارت اربعین بسیار گسترش پیدا کرده است و جمعیتی میلیونی برای زیارت حرم امام حسین (ع) به این سرزمین راهی می‌شوند؛ همچنین زیارتنامه‌ای در کتاب مصباح به‌عنوان زیارت اربعین آمده است و خواندن آن در روز اربعین سفارش شده است.
فضیلت و اعمال شب جمعه در حرم امام حسین (ع)
یکی از پرفضیلت‌ترین زمان زیارت امام حسین، شب‌های جمعه است. شب‌هایی که به شب زیارتی امام حسین (ع) شناخته میشود و در این شب، حرم امام حسین (ع) شلوغ‌تر از سایر ایام هفته است؛ مسافرانی که به هر طریقی خود را به کربلا می‌رسانند تا از این فضای معنوی بهره‌مند شوند و اعمال زیارتی کربلا را به جای آورند. در فضیلت این شهر، نقل است که امام صادق فرمودند: خداوند در شب‌های جمعه، عنایات خاصی را نصیب امام حسین (ع) می‌کند و اوصیا و پیامبران را به زیارتش می‌فرستد. همچنین در جای دیگر فرمودند که هر کس شب‌های جمعه قبر امام حسین (ع) را زیارت کند، خداوند او را می‌آمرزد و در بهشت با آن حضرت همسایه میشود.
نماز زیارت امام حسین (ع)
از سید بن طاووس نقل است که نماز امام حسین (ع) دو رکعت نماز دورکعتی است که در هر رکعت، ۵۰ بار سورهٔ حمد و توحید خوانده میشود؛ پس از گفتن اذکار در رکوع و همچین بلند شدن از این حالت، در سجدهٔ اول، میان دو سجده و در سجدهٔ دوم، هر کدام ۱۰ مرتبه سورهٔ حمد و سورهٔ توحید خوانده شود؛ پس از پایان نماز نیز دعایی خوانده میشود.
همچنین جهت زیارت قبر ائمه، نماز زیارت به‌مانند نماز صبح خوانده میشود؛ البته مستحب است در رکعت اول، پس از سورهٔ حمد، سورهٔ الرحمن و در رکعت دوم نیز، پس از سورهٔ حمد، سورهٔ یس خوانده شود.
ثواب نماز در حرم امام حسین (ع)
روایت است که ثواب خواندن نماز واجب در حرم امام حسین (ع) (منطقهٔ حائر حسینی) برابر است با حج تمتع و ثواب نماز مستحب در حرم ایشان، با حج عمره برابری می‌کند.
مسجد کوفه نیز جایی است که نماز خواندن در آنجا چنین فضیلتی دارد. اگر با کاروان‌های زیارتی کربلا، عازم عتبات عالیات شدید، بازدید از این مسجد یکی از مهم‌ترین برنامه‌های زیارت دوره شما به حساب می‌آید. مسجدی پرفضیلت و مهم که اعمال خاص خود را دارد. در مطلب زیر دربارهٔ اعمال مسجد کوفه و نماز‌های آن خواهید خواند.
