مسجد سهله قدیمی‌ترین مکان منسوب شده به حضرت مهدی (عج) و از مشهورترین مساجدی است که در قرن اول هجری ساخته شد. اگر قصد عزیمت به این مکان مقدس و آگاهی از آن را دارید، با رسم زیارت همراه باشید تا اطلاعات جامعی را از این مسجد به شما ارائه دهیم. مسجد سهله، یکی از اماکن مهم زیارتی است که اگر شما اقدام به رزرو تور کربلا حج و زیارت کرده باشید، در زیارت دوره کاروان خود، به این مکان تاریخی مشرف خواهید شد.
مسجد سهله در کجاست؟
قبلیهٔ بنی‌ظفر از قبایل عرب و طایفه‌‌ای از انصار، این مسجد را در شهر کوفه بنا کردند. موقعیت جغرافیایی مسجد سهله به‌گونه‌ای است که در قسمت شمالِ‌غربی مسجد کوفه در فاصلهٔ ۲ کیلومتری از آن، و ۱۰ کیلومتری شرقِ نجف قرار گرفته است.
اگر هنوز از مسجد کوفه بازدید نکرده‌اید، توصیه می‌کنیم، مقاله‌ٔ زیر را حتماً بخوانید.
معماری مسجد سهله
مسجد سهله که سهیل یا مسجد بنی ظفر نیز نامیده می‌شود، صحنی با ابعاد ۱۴۰ و ۱۲۵ با دیواری ۲۲متری دارد. مساحت این مسجدِ مستطیلی شکل، بیش از ۱۷هزار مترمربع است و در هر سمت از اضلاع آن، برج‌های نیم‌دایره‌ای وجود دارد. در وسط ضلع شرقی این دیوار، مناره‌ای با ارتفاع ۳۰ قرار دارد. این مسجد، سه درب ورودی دارد که درب اصلی آن در کنار همین مناره است.
مسجد سهله خانه کدام پیامبر بود؟
ویژگی‌های فراوانی برای مسجد سهله نقل شده است؛ شاید براتان سوال باشد که مسجد سهله خانه کدام پیامبر بود؟ از محل اقامت پیامبرانی چون ابراهیم، خضر، ادریس، داوود و نزول فرشتگان گرفته تا منزل امام زمان (عج) و جانشینان وی در این مسجد تاریخی اتفاق افتاده است. از سویی امیرالمؤمنین علی (ع) جایگاه مسجد سهله را والا دانسته و از آن به‌عنوان هم‌رده و هماننند مسجد کوفه یاد کرده است.
منزل ابراهیم (ع) که از آنجا به سوی جنگ عمالقه در یهمن می‌رفت در این مسجد بوده است. همچنین نقل است که حضرت داوود از مسجد سهله به جنگ جالوت رفته است. علاوه بر آن، ادریس (ع) در مسجد سهله به خیاطی می‌پرداخت.
قبر حضرت ادریس کجاست؟
سوالی که برای برخی افراد ایجاد می‌شود این است که قبر حضرت ادریس کجاست؟ آیا قبر ایشان در مسجد سهله واقع شده است؟
درواقع طبق روایات و نقل قول‌ها برداشت می‌شود که حضرت ادریس به آسمان عروج کرده اند. بنابراین قبری در جایی از زمین ندارند.
سنگ سبز مسجد سهله؛ اسرار مسجد سهله
سنگی سبزرنگ (صخرة الخضراء) در این مسجد وجود دارد که گویی شکل و صورت تمامی پیامبران بر آن، منقوش شده است. درواقع این زیر این سنگ سبز، گِلی وجود دارد که خدا، پیامبران را از آن گِل آفرید. نقل است که دمیدن صور در این مکان رخ می‌دهد و این مسجد به محشر راه داشته و هفتادهزار انسان، بدون محاسبه، وارد بهشت خواهند شد.
امام سجاد (ع) می‌فرماید: هرکس دو رکعت نماز در این مسجد اقامه کند، خداوند به او عمر طولانی می‌بخشد. همچنین امام صادق در نقلی دیگر، برطرف شدن گرفتاری را با ادای دو رکعت نماز در این مسجد، نوید می‌دهد.
چه زمانی به مسجد سهله برویم؟
بین شیعیان مرسوم است که شبِ چهارشنبه به این مسجد بروند، اما دلیل دینی خاصی دراین‌باره وجود ندارد. تنها سید ابن الطاووس فرموده است که اگر قصد رفتن به این مسجد را دارید، بین نماز مغرب و عشا، شبِ چهارشنبه افضل‌تر از دیگر زمان‌هاست.
چه کسانی در مسجد سهله دفن هستند؟
هیچ شخصیت مهم تاریخی و مذهبی در مسجد سهله دفن نشده است. مسجد سهله شامل ۷ مقام، یعنی مقام امام صادق، حضرت ابراهیم، ادریس، خضر، هود و صالح، امام سجاد و امام زمان می‌شود که این مقام‌ها صرفاً برای حضور موقت آنها در این مسجد و تکریم این بزرگان ساخته شده است.
آیا نماز در مسجد سهله کامل است؟
برطبق فتوای مقام معظم رهبری، مسافران در تمام شهر مکه، مدینه، منطقهٔ حائر حسینی (محدوده‌ای پیرامون قبر امام حسین) و مسجد کوفه اختیار دارند نمازشان را کامل یا شکسته بخوانند. اما حکمی مبنی بر اختیارِ خواندن نماز به‌صورت کامل در مسجد سهله، داده نشده است و فقط آیت‌الله سیستانی و آیت‌الله وحید خراسانی اجازهٔ خواندن نمازِ کامل در این مسجد را صادر کرده‌اند.
مسجد سهله چند مقام دارد؟
تعداد مقام‌های مسجد سهله ۷ عدد هستند که منسوب به پیامبران و امامان مختلف است و در قسمت شبستان مسجد سهله قرار گرفته است. البته همان‌طور‌که گفتیم این موضوع به این معنا نیست که قبر این شخصیت‌های بزرگ در این مکان واقع شده است. تنها مدتی از این ائمه در این محل حضور داشته‌اند، برخی‌ها اقامت داشته‌اند و برخی تنها به عبادت در این مکان‌ها پرداخته‌اند.
مقام امام سجاد (ع)
مقام امام زین‌العابدین (ع) در صحن مسجد و در قسمت جنوب‌شرقی آن قرار دارد. یک سقف و سایبان، بر روی این مقام قرار گرفته است.
مقام امام جعفر صادق (ع)
بر طبق روایت مشخص می‌شود که امام صادق (ع) مدتی در این مسجد توقف داشته و به دعا و مناجات مشغول بوده است.
مقام امام زمان (ع)
در سمت جنوبی صحن مسجد و متصل به شبستان این مقام بنا شده است. همچنین بر روی این مقام، ساختمان و گنبد کاشی‌کاری‌شده، ساخته شده است.
در قدیم بر روی مقام حضرت مهدی (عج) یک پنجرهٔ مشبک از جنس مس وجود داشت که پیش‌تر این پنجره، در محراب امام علی (ع) در مسجد کوفه قرار داشته است. هم‌اکنون این محل، با ضریحی طلایی و نقره‌ای و معماری جدید، بازسازی شده است.
مقام حضرت خضر (ع)
این مقام در سمت جنوبِ‌شرقی مسجد قرار گرفته است. مسلمانان باور بر زنده بودن حضرت خضر داشته و در شهر‌های دیگر عراق و حتی کشور‌های دیگر، مقام‌هایی به آن حضرت، منسوب شده است.
مقام حضرت ادریس (ع)
در سمت جنوبِ‌غربی مسجد بین اضلاع جنوبی و شرقی، مقام ادریس (ع) قرار گرفته است و به‌عنوان محل زندگی آن حضرت، شناخته می‌شود.
مقام صالحان؛ حضرت هود و صالح (ع)
این مقام که به مقام حضرت هود و حضرت صالح نیز معروف است در گوشهٔ شمال‌ِ شرقی مسجد قرار گرفته است. آرامگاه این دو پیامبر نیز، در قبرستان وادی‌السلام نجف واقع شده است.
مقام حضرت ابراهیم (ع)
در قسمت شمال غربی مسجد سهله قرار داشته و به عنوان محل زندگی آن حضرت، در زمان جنگ عَقالمه بوده است.
فضیلت مسجد سهله
درخصوص مسجد سهله، روایات متعددی آمده است.
رفع اندوه و مشکل
روایت است که هر کس بین نماز مغرب و عشا، در مسجد سهله دو رکعت نماز گذارد، خداوند اندوهش را برطرف می‌کند و از گره از کارش می‌‌گشاید.
محل نماز پیامبران
از امام صادق نقل است که فرمودند: هیچ پیامبری مبعوث نشده، مگر آنکه در این مسجد اقامه نماز کرده است.
محل سجده ملائکه
امام صادق فرمودند که فرشتگان، شب و روز در این مسجد به عبادت و نماز می‌پردازند.
زیاد شدن طول عمر
آن هنگام که عموی امام صادق، زید بن علی به شهادت رسید، ایشان فرمودند که اگر عمویم، آن زمانی که از شهر کوفه خارج شد، به مسجد سهله می‌رفت و به عبادت و نماز می‌پرداخت و به خدا پناه می‌برد، خداوند ۲۰ سال به عمر او می‌افزود.
در همین باره نیز امام سجاد (ع) می‌فرمایند که هر کس دو رکعت نماز در مسجد سهله به‌جای آورد، خداوند دو سال به عمرش اضافه می‌کند. (برخی روایات به سال‌های طولانی اشاره دارند)
کسب درجات رفیع
امام صادق فرمودند که هر کسی در مسجد سهله، از خدا طلب حاجت کند، خداوند حوائجش را روا می‌سازد و در روز قیامت به مقام والایی دست پیدا می‌کند تا جایی که به مقام حضرت ادریس برسد و از حیله دشمنان و غم دنیا در پناه خداوند باشد.
مسجد سهله چند رکعت نماز دارد؟ اعمال مسجد سهله
یکی از اعمال مشهور، خواندن نماز تحیّت بین نماز مغرب و عشاست. امام صادق می فرمایند که اگر هر غمگینی که این نماز را بخواند و دعا کند، خداوند غمش را از بین می برد. از هنگام ورود به این مسجد مقدس تا زیارت مقام‌ها، نماز‌ها و دعاهایی خاصی وجود دارد که می‌توانید با استفاده از کتاب مفاتیح الجنان این آداب را به‌جای آورید.
در مطلب زیر، به‌طور کامل و جامع دربارهٔ اعمال مسجد سهله خواهید خواند.
مسجد سهله و امام زمان (عج)
همان‌طور‌که در ابتدا گفتیم، مسجد سهله، منسوب به حضرت مهدی (عج) است؛ به‌طوری‌که برخی افراد از این مسجد، به‌عنوان محل تقسیم غنائم مسلمانان یاد می‌کنند و حتی به اقامت‌گاه حضرت مهدی نیز، در روایات اشاره شده است.
در ادامه داستانی از دیدار حضرت مهدی با علامه بحرالعلوم در این مسجد را نقل می‌کنیم.
از زین العابدین سلماسی چنین روایت آمده است: روزی در کلاس درس آیت‌الله سید محمد‌مهدی بحرالعلوم حضور داشتیم. میرزای قمی از بحرالعلوم خواست که خاطره‌ای نقل کند و ایشان چنین نقل کردند:
شب گذشته که برای خواندن نماز نافله به مسجد کوفه رفته بودم، قصد داشتم ابتدای صبح به‌‌سمت نجف راهی شوم تا درس را اول وقت شروع کنم. آنگاه در دلم شوقی واقع شد که به مسجد سهله بروم. ابتدا توجه نکردم؛ چراکه ترسیدم دیر به نجف برسم. اما شوقم زیاد شد و شَکَم بیشتر شد تا آنجا‌که ناگهان بادی وزید و مرا به طرف مسجد سهله برد. آنگاه وارد مسجد شدم و دیدم کسی آنجا حضور ندارد، به‌جز یک آقایی که مشغول عبادت است و با خدای خویش مناجات می‌کند. مناجاتی که تاکنون نشنیده بودم و باعث شد حالم دگرگون شود و زانو‌هایم سست شود. در این حال، با دلی گریان و منقلب گوشه‌ای ایستادم و مشغول گوش دادن به صدای دلنشین مناجات آن فرد شدم. پس از آنکه مناجاتش تمام شد، رویش را به من کرد و فرمود که جلو بیایم. من نیز برای رعایت ادب، تنها مقداری جلو رفتم. او فرمود: جلوتر بیا. جلوتر آمدم؛ به‌حدی که دستم به دست او می‌رسید. آنگاه به من چیزی فرمود. (سید بحرالعلوم دیگر سکوت کرد.)
قابل ذکر است که مقام امام زمان (عج) در مسجد سهله، به‌دستور علامه بحرالعلوم ساخته شده است و این احتمال است که دلیل ساخت آن، همین داستان بوده است.
